.png)
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Perspektifinden #Teknoloji
Teknoloji Alanında Var Olmak
Siber güvenlik uzmanı Ayşe Aktağ, yazılım geliştirme takım lideri Nesrin Kalender ve kıdemli yazılım mühendisi Selma Utku teknoloji alanındaki deneyimlerini TED Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gökçe Yılmaz’ın moderatörlüğünde bizlerle paylaştı. Kariyerlerini teknoloji alanında şekillendirmiş olan konuşmacılar, yolculukları boyunca yaşadıkları ve şahit oldukları ayrımcı deneyimleri toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinden aktardılar. Konuşmacılar, kadın öğrencilerin sayıca az bulunduğu dersliklerde köklenen önyargıların daha sonra yine kadın temsiliyetinin az olduğu işyerlerinde karşılarına çıktığını belirttiler.
Ayşe Aktağ, iş hayatında karşılaştığı ayrımcılık örneklerini paylaşırken; iş yerlerinde görünmez biçimde kadın çalışanlara yüklenen görevlerin—toplantıda not tutmak, doğum günlerinde pasta kesmek, alt pozisyonlarda yer almak—ev içinden iş yerlerine taşınan toplumsal rollerin bir yansıması olduğunu vurguladı. Bu deneyimlerin sıklığına dikkat çekerek, “Alanda bir kadın gördüğümüzde birbirimize kenetleniyorduk” sözleriyle özellikle erkek egemen kariyer rotalarında kız kardeşlik ağının ne kadar güçlendirici olduğunu vurguladı.
Etkinlikte öne çıkan başlıklardan biri, teknoloji alanında kadınların sürekli olarak kendilerini ispat etme gerekliliği oldu. Kalıplaşmış cinsiyet algılarının etkisini tartışan Nesrin Kalender, “Eğer kadınsanız ve yazılımcıysanız başarısız olmak gibi bir lüksünüz yok.” sözleriyle alanda var olmanın zorluğunu vurguladı. Benzer şekilde Selma Utku, “Bir erkek başarılı olduğunda başarılı bir mühendistir, bir kadın başarılı olduğunda hırslı kadındır.” ifadesiyle teknoloji odaklı sektörlerde etiketlenmeden ve önyargılara maruz kalmadan var olmanın ne kadar güç olduğunu dile getirdi. Katılımcılar, bu sektörlerde cam tavanın yüksekliği ve görev dağılımındaki eşitsizliklerin bu zorlukları derinleştirdiğini paylaştı. Konuşmacılar çalıştıkları alanda, kadınlara daha çok iletişim ve koordinasyon gibi “destekleyici” rollerin, erkeklere ise teknik ve karar verici pozisyonların verilmesini yüzeysel bir eşitliğin yansıması olarak değerlendirdiler. İşyerinde gerçek eşitliğin sağlanabilmesi için toplumsal cinsiyet perspektifinden politika geliştirilmesinin önemine dikkat çekildi. Bu kapsamda Ayşe Aktağ, işyerlerinde bir cinsiyet eşitliği mekanizması olarak babalık izni örneğini verdi. Babalık izninin anne üzerindeki bakım verme yükünü hafiflettiğini ve bu yükün eşit şekilde paylaşılmasının hem iş yaşamında hem de toplumsal cinsiyet eşitliğinde önemli bir adım olduğunu vurguladı.
_JPG.jpg)
Teknolojiyi Cinsiyet Eşitliği Perspektifi ile Dönüştürmek
Teknoloji hem var olan eşitsizliği ve önyargıları yeniden üretme hem de değiştirip dönüştürme gücüne sahip bir alan. Selma Utku bu konuda teknolojiyi bir ayna gibi gördüğünü söyleyerek üretim aşamasından itibaren eşitlik ve erişilebilirlik ilkeleriyle çalışmanın öneminden bahsetti. Selma Utku bir uygulamanın tasarımı sürecinde örneklem olarak seçilen kullanıcı profilinin çoğu zaman erkeklerden oluştuğunu, kadınların görünürlüğünün bu aşamadan itibaren hedeflenmesi gerektiğini hatırlattı.
Sonuç olarak, ortalama kullanıcı profilinin erkek olarak tanımlanması, kadınlar ve farklı bedenler için tasarım dışı kalma riskini ve görünmez bir erişilebilirlik bariyerini beraberinde getiriyor. Ayşe Aktağ’ın da söylediği gibi “Biz işin mutfağındayız; erişilebilir ve eşit bir ürün sunmak bizim elimizde ve dönüşme sürecinde teknoloji bir aktivizm alanı olabilir.” Örneğin kadınların eğitime erişimini artıran dijital platformlar ve kodlama toplulukları hem teknik beceri kazandırmakta hem de dayanışma ve görünürlük ağları oluşturmakta kritik rol oynuyor.
Bir sonraki buluşmamız ne zaman?
Etkinlik serimizin yedinci ve son buluşması 4 Aralık Perşembe günü yine İstasyonTEDÜ’de gerçekleşecek. Bu buluşmamızda “sürdürülebilirlik” alanına toplumsal cinsiyet perspektifinden bakacak ve bu alanı daha kapsayıcı hale getirmenin yollarını tartışacağız.
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Perspektifinden #Sürdürülebilirlik etkinliğine kayıt olmak için bu linke tıklayabilirsiniz.
Ayrıca, kadın mühendisler ve girişimciler tarafından geliştirilen sosyal etki odaklı teknolojik projeler, hem toplumsal fayda yaratıyor hem de sektördeki eşitsizlikleri dönüştürme potansiyeline sahip. Sonuç olarak söyleyebiliriz ki: Teknolojide toplumsal cinsiyet eşitliği sağlamak sadece kadınların meselesi değil, daha adil sistemlerin kurulmasının ön koşuludur.
Etkinlik serimizin duyurularını ve önceki etkinliklerimizin çıktılarını sosyal medya hesaplarımız üzerinden takip edebilirsiniz.